Halk arasında pek bilinmeyen Histrionik Kişilik başkalarının takdirini kazanmak gerektiğine ya da ultra seviyelerde kişi odağı olma durumuna denir.Histerik kişiliğe sahip kişiler her yerde ve her durumda ilgi çekmek için her şeyi yapabilme eğilimi bulunan kişilerdir.Zaten Histrionik kelimesinin “dramatik veya tiyatral” anlamına gelmesi de durumu açıklar niteliktedir.
İnsanlar ile olan ilişkileri oldukça yüzeysel olsa dahi samimiyet kurmak adına yoğun çaba sarf ederler. Bir ortama girdiklerinde ortamın beklentisini ölçüp tartıp ona göre hareket etme durumları söz konusudur.Bu şekilde de her ortama uyum sağlarlar.
Histrionik Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Çoğu durumda, histrionik kişilik bozukluğu olan kişiler iyi denebilecek sosyal becerilere sahiptir.Ancak, bu becerileri başkalarını manipüle etmek için kullanma eğilimindedirler.
Bu bozukluğa sahip bireylerde şu özellikler görülür;
- İlgi odağı olmadığı durumlarda rahatsız olurlar.
- Histrionik kişilik bozukluğuna sahip olan kimseler duygularını aşırı seviyelerde yaşarlar.Yani aşırı duygusaldırlar.Bu sebeple çok yüzeysel ve ayrıntıdan yoksun konuşma sergilerler.
- Hayatta en çok istedikleri şeyi elde ettiklerinde bu şeye ilk olarak çok yoğun heves ve heyecan duyarlar.Fakat çok kısa bir zaman sonra sıkılıp bırakma gibi bir özellikleri de mevcuttur.
- Bu kişiler her ortamda çöze çarpmak ve dikkatleri üzerine çekmek için dış görünüşlerine de çok büyük bir özen gösterirler.Baştan çıkarıcı bir görünüme sahip olmak için büyük çaba gösterirler.Hem dış görünüşü ile hem de tavırları ile girdikleri her ortamda kendilerinden konuşulmasını isterler ve bu durum çok hoşlarına gider.
- Her ortamda bütün insanların ona bakmasını ve bütün insanların onunla ilgilenmesini isteyen bir kişiliğe sahiplerdir.
- Başkalarını kontrol etmek veya dikkat çekmek için cinsel açıdan tahrik edici davranışlar sergilerler.
- Duyguları anlık ve hızlı değişim gösterir.,
- Abartılı duygular ve ifadelerle bir seyirci önünde performans sergiliyormuş gibi aşırıya kaçan hareketlerde bulunurlar.
- Sürekli olarak güvence veya onay isterler.
- Eleştiriye veya onaylanmamaya karşı aşırı duyarlıdırlar.
- Hayal kırıklığına karşı düşük bir toleransa sahiptirler.
- Ben merkezci olup başkalarını nadiren düşünen davranışlar sergileyebilirler.
- Dikkat çekmek için tehdit ve intihar etme eğilimleri vardır.
- Histerik kişilikte olanlar kendilerini herkesten farklı ve üstün gördükleri için pek arkadaş edinemezler.Edinseler de kısa bir süre sonra bu arkadaşlarını kaybederler.
Histrionik Kişilik Bozukluğu olanlar Narsist midir?” Narsisistik kişilikle tanımlanan kişilerin aksine, histrionik özelliklere sahip olanların kendi öz değerlerine dair büyüklenmeleri yoktur.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Nedenleri
Histrionik kişilik bozukluğunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte uzmanlar, hem öğrenilen hem de kalıtsal faktörlerin bu rahatsızlıkta rol oynadığını inanıyorlar.
Bazı ailelerin bir Histerik Kişilik Bozukluğu geçmişi vardır ve bu durum kısmen genetik yatkınlığı tetikleyebilir.Öte yandan, bu bozukluğa sahip ebeveynlerin çocukları, ebeveynlerinden öğrendikleri davranışları sergileyebilirler.Çocuklukta disiplinsizlik veya dramatik davranışların olumlu pekiştirilmesi de histrionik kişilik bozukluğuna neden olabilir.Bir çocuk, ebeveynlerinin dikkatini çekmenin bir yolu olarak aşırı ilgi kazanma davranışlarını öğrenebilir.
Diğer bir neden olarak çevre gösterilebilir.Kişinin büyüdüğü,yaşadığı ortam kişisel özelliklerini kazanmada başlıca etkendir.Öğrenilen bazı davranışlar veya geçmişteki psikolojik travmalar bu tarz kişilik bozukluğunun yaşanmasına sebebiyet verebilir.
Nedeni tam olarak bilinmeyen bu bozukluk kadınlarda erkeklere oranla daha sıktır.Bunun nedeni erkeklerin semptomları daha az gösteriyor olmasındandır.
Histrionik Kişilik Çeşitleri
Teatral Histrionik Kişilik
Dış görünüşe olması gerektiğinden daha fazla önem gösteren ve bulunduğu ortamın gereklilikleri ne ise ona bağlı olarak hareket etmeyi öngören bir kişilik çeşitidir.Bu kişilikte olan kadınlar kıyafet, ayakkabı ve aksesuarlara büyük bir önem gösterir.Erkekler ise vücut geliştirerek bu şekilde çok daha dikkat çekici olacaklarını düşünürler.
Çocuksu Histrionik Kişilik
Bu kişiler sürekli çocuksu ses tonunda konuşup çocuk gibi hareket ederler.Çocuksu histrionik kişiliğe sahip olan kişiler karşısındaki kişiye çok bağlanır ve onu elinde tutmak için sürekli dış görünüşünü ve cinsellik konusunu öne çıkarır.Her daim yakındıkları şey ise sevilmediği yönündedir.
Yatıştırıcı Histrionik Kişilik
Yatıştırıcı histrionik kişiliğe sahip olanlar iyi niyet karakteristik özelliğini benimseyerek sürekli yatıştırma ve sakinleştirme özelliklerine sahip kişilerdir.En belirgin özelliklerinden biri ise başkalarını mutlu etmek ya da başkalarının isteklerini yerine getirmek adına hemen kendi isteklerinden vazgeçebilmeleridir.Sürekli bir takdir kazanma çabaları vardır ve bu takdiri de her girdiği ortamda kazanmayı başaran insanlardır.
Çalkantılı Histrionik Kişilik
Sürekli bir duygu değişimi görünen kişilerde ise çalkantılı histrionik kişilik görülür.Bu kişiler hiçbir eleştiriyi kabul etmez ve en ufak bir eleştiride duygu değişimi yaşarlar.Diğer bir kabul edemedikleri şey ise ilgisizliktir.En dikkat çekici tanısı ise ilgi çekmek için her türlü hastalığı bahane edebilme özelliklerinin olmasıdır.
Histrionik Kişilik Bozukluğunun Tedavisi
Histrionik kişilik bozukluğunun tedavisi genel olarak zordur.Çünkü bu duruma sahip kişiler genellikle yalnızca bozukluk onlara büyük sorunlara veya strese neden olduğunda tedavi ararlar.Yardım arandığında tedavi, psikoterapi, ilaçlar veya ikisinin kombinasyonunun yanı sıra yaşam tarzı değişikliklerini içerebilir.
Psikoterapi , aşırı duygusallığı azaltmaya, öz saygıyı artırmaya ve kişinin başa çıkma becerilerini geliştirmeye yardımcı olabileceği için bu kişilik bozukluğunun tedavisinde etkili olabilir.Destekleyici psikoterapi tercih edilen tedavi seçeneğidir.Bu yaklaşım, benlik saygısını geliştirmeye, duygusal sıkıntıyı azaltmaya ve başa çıkma becerilerini geliştirmeye odaklanır.
Histerik kişilik bozukluğunun tedavisi için onay almış bir ilaç bulunmamakla birlikte,kullanılacak olan ilaçlar da duygusal düzensizliği veya genellikle bozukluğa eşlik eden ruh hali değişimlerini, öfkeyi, ağlamayı, anksiyeteyi ve depresyonu tedavi etmek için kullanılabilir.Antidepresan bunun için başvurulan ilaçların başında gelir.
Not:Doktor onayı olmayan hiçbir ilacı kullanmayınız.
Histrionik kişiler tam teşhis edilmemekle birlikte tam olarak tedavi de edilemezler.Bu nedenle semptomları iyileştirmenin belki de en iyi yolu ilk olarak onları tanımlamaktır.Tam olarak tanımlanan kişilik özelliklerine göre yaşam kalitesini arttırmaya yönelik uygulamalar yapılabilir.
- Düzenli beslenme ve uyku programı oluşturmak,
- Düzenli olarak egzersiz yapmak,
- Uyuşturucu ve alkolden uzak durmak,
- Güvenilir arkadaşların ve her daim yanınızda olan ailenizin desteğini almak.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Olanlara Nasıl Davranılmalı?
Davranışlarının zorlu doğası nedeniyle bu kişilik bozukluğuna sahip bir kişiyle birlikte olmak yorucudur.Bazı durumlarda, böyle bir kişinin etrafında olmayı bırakıp kendini durumdan kurtarmak mümkün olabilirken, diğer durumlarda, özellikle aile üyeleri söz konusu olduğunda, bu asla bir seçim değildir.Peki histrionik kişilik bozukluğu olanlara nasıl davranılmalı?İşte bazı öneriler;
- Bu kişilik bozukluğunun belirtilerini bilmek her şeyden önce çok önemlidir.Çünkü böyle bir durumla karşılaştığınızda ne yapmanız gerektiğini düşünmeden yaparsınız.
- Histrionik kişiliğe sahip bireyler kendi isteklerini başkalarına yaptırmak için manipülasyon yolunu seçebilirler.Eğer bu durumdan etkilenecek olan bir başkası ise uyarılmalıdır.Sonuç olarak tatlı dille onaylamayabilir ya da zaman kazanabilir.
- Histerik kişilerle birçok yerde karşı karşıya kalabiliriz.Genel olarak işlerini yaptırmak ya da takdir kazanmak için tehdit edici dil ile duygusal dili kullanırlar.Eğer istedikleri,arzu ettikleri konu gerçekten sizi zora sokabilecek bir konuysa bunu reddetmekten çekinmeyin(Tatlı dille olsun veya olmasın).Bu tür konularda istediklerini alan histerik kişiler daha sonra da bunu tekrarlayabilirler.
- Histrionik kişiler tedaviye ihtiyaç duyduğuna pek inanmazlar.Onları ikna etmek gerçekten çok zordur.Yine de onlar bir şekilde ikna edilebilirse psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi, grup terapisi, aile terapisi, konuşma terapisi ve ilaç tedavisi gibi teknikler uygulanabilir.Bunlar , durumun niteliğine ve ciddiyetine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Kaynaklar: